Rozprzestrzeniająca się pandemia w oczywisty sposób może wpłynąć na utratę płynności finansowej wielu firm. Zgodnie z art. 21 ust. 1 Prawa upadłościowego, dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Podstawą tą jest niewypłacalność dłużnika, która następuje, gdy dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące (art. 11 Prawa upadłościowego).
Czy wiesz jednak, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości może mieć tak długofalowe konsekwencje jak orzeczenie wobec przedsiębiorcy zakazu prowadzenia działalności gospodarczej?
Zgodnie z art. 373 ust. 1 pkt 1 Prawa upadłościowego, Sąd może orzec pozbawienie na okres od jednego do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w ramach spółki cywilnej oraz pełnienia funkcji zarządcy sukcesyjnego, członka rady nadzorczej, członka komisji rewizyjnej, reprezentanta lub pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie tej działalności, spółki handlowej, przedsiębiorstwa państwowego, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszenia osoby, która ze swojej winy, będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości.
Jak wskazuje się w doktrynie: „W związku z redakcją art. 373 ust. 1 pr. up. przyjąć należy, że podstawa do pozbawienia praw upadłego i innych osób wymienionych w tym przepisie, która oparta jest na winie, występuje nie tylko wtedy, gdy osoba, która ma zostać pozbawiona praw wymienionych w tym przepisie, umyślnie dokonała czynności, o których mowa w art. 373 ust. 1 pkt 1–3 pr. up., lecz także gdy działania te są następstwem jej niedbalstwa. Przepis ten nie uzależnia bowiem możliwości pozbawienia praw od rodzaju lub stopnia winy upadłego czy innej osoby dokonującej czynności, o których mowa w art. 373 ust. 1; wymienia ogólnie winę jako podstawę tej odpowiedzialności (F. Zedler [w:] A. Jakubecki, F. Zedler, Prawo upadłościowe..., 2010, s. 778).
Jednocześnie przy orzekaniu niniejszego zakazu sąd bierze pod uwagę nie tylko stopień winy, ale także skutki podejmowanych działań, w szczególności obniżenie wartości ekonomicznej przedsiębiorstwa upadłego i rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli” (P. Janda, Komentarz do ustawy – Prawo upadłościowe, 2020).
Postępowanie w sprawie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej wszczyna się na wniosek wierzyciela, tymczasowego nadzorcy sądowego, zarządcy przymusowego, syndyka, prokuratora, a także Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisji Nadzoru Finansowego.
Możliwość złożenia niniejszego wniosku jest jednak ograniczona czasowo. Zakazu tego nie orzeka się jeżeli postępowanie w tej sprawie nie zostało wszczęte w terminie roku od dnia ogłoszenia upadłości albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a gdy wniosek o ogłoszenie upadłości nie był złożony, w terminie trzech lat od dnia ustania stanu niewypłacalności albo wygaśnięcia obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez daną osobę.
W sytuacji, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości nie został w ogóle złożony, a czas niewypłacalności trwa, wniosek można złożyć w każdej chwili, bowiem bieg trzyletniego terminu w ogóle się nie rozpoczął.
Jak bowiem wskazuje się w doktrynie: „Można zatem przyjąć, że jeżeli nie wniesiono wniosku o ogłoszenie upadłości i nie ustał stan niewypłacalności, termin 3-letni nie rozpoczął biegu dla osoby, na której spoczywa obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości” (P. Janda, Komentarz do pr. upadł., 2020).
W podobnym tonie wypowiedział się też inny komentator: „Termin trzyletni liczony jest od dnia ustania stanu niewypłacalności w rozumieniu art. 11 albo wygaśnięcia obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w rozumieniu art. 21” (A.J. Jarosz, Komentarz do pr. upadł., 2017).