Dziś powracamy do tematu nowelizacji kodeksu pracy, o czym wspominaliśmy Państwu kilka tygodni temu. Chodzi oczywiście o skierowany kilka dni temu do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych, przygotowany przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii projekt ustawy o zmianie Kodeksu pracy, w szczególności w kontekście pracy zdalnej.
Zgodnie z aktualnie dyskutowaną propozycją, pracą zdalną ma być więc praca wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą, w tym w miejscu zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. W ten sposób w Kodeksie pracy pojawią się trzy tryby wykonywania pracy zdalnej. Po pierwsze – będzie to praca całkowicie lub częściowo wykonywana zdalnie, uzgodniona przez pracowników z pracodawcą. Po drugie – praca wykonywana zdalnie na polecenie pracodawcy, czyli w wyjątkowych sytuacjach takich jak obowiązywanie stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, a także z uwagi na niemożność zapewnienia przez pracodawcę BHP, np. na skutek awarii. Po trzecie – praca zdalna wykonywana okazjonalnie (maksymalnie 12 dni w roku). Co ciekawe, w przypadkach z kategorii drugiej tj. kiedy mówimy o sytuacji nieprzewidzianej, np. awarii, polecenie to będzie uzależnione od uprzedniego złożenia przez pracownika oświadczenia, że ma warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnie, co jest ewidentnym niedopatrzeniem w projekcie.
Z projektu usunięty został przepis o ubezpieczeniu sprzętu przez pracodawcę. Pracownik odpowiada bowiem za mienie powierzone mu przez pracodawcę, nie ma więc powodu, aby pracodawca ponosił jeszcze dodatkowo koszty ubezpieczenia.
Uwagę zwraca zamknięty katalog kosztów ponoszonych przez pracowników wykonujących pracę zdalnie, które pracodawca będzie zobowiązany zwrócić. Zgodnie z propozycją, pracodawca będzie bowiem zobowiązany pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją narzędzi pracy niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, koszty energii elektrycznej oraz niezbędnego dostępu do łączy telekomunikacyjnych, a także inne koszty bezpośrednio związane z wykonywaniem pracy zdalnej, jeżeli zwrot takich kosztów został określony w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub regulaminie, w poleceniu albo porozumieniu zawartym indywidualnie z pracownikiem. Co ważne, katalog ten będzie mógł zostać uzupełniony na podstawie porozumienia lub regulaminu pracy. Zasadniczym problemem może być dokumentowanie przez pracownika cen rynkowych materiałów i narzędzi przy ustalaniu kosztów, które będzie miał obowiązek pokryć pracodawca. Rozwiązaniem na to jest ustalenie ryczałtowe takich kosztów, co projekt dopuszcza.
W nowych uregulowaniach kodeksu pracy dotyczących pracy zdalnej skorzystano z rozwiązań wprowadzonych w celu przeciwdziałania COVID-19 oraz funkcjonujących już od wielu lat unormowań związanych z telepracą. Zasady wykonywania pracy zdalnej mogą być ustalone nie tylko w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub w regulaminie, ale także w poleceniu wydanym przez pracodawcę bądź w porozumieniu zawartym z pracownikiem. Przepis ten pozwoli więc pracodawcy na przejście na pracę zdalną niejako z dnia na dzień, w razie gdy wystąpią okoliczności przewidziane w kodeksie.
Ponadto wykonywanie pracy zdalnej będzie możliwe nie tylko z inicjatywy pracodawcy, ale także na wniosek pracownika, a w przypadku osoby wychowującej dziecko do lat 4 lub dziecko niepełnosprawne, wniosek zatrudnionego będzie dla pracodawcy wiążący.